W SUBIEKTYWNYM SENSIE
W sensie subiektywnym interesy nieuświadomione są nie realizowane. Z uwagi jednak na obiektywny charakter interesów, stanowiących przecież-zawsze produkt jakiegoś splotu warunków istnienia i rozwoju, nieuświadomienie interesów powoduje zakłócenie w pozycji jednostki lub grupy społecznej wobec jej otoczenia. Rolę świadomości interesu dla istnienia i rozwoju jednostki oraz grupy społecznej można zilustrować słynnym powiedzeniem F. Engelsa, iż „Wolność to uświadomiona konieczność”. Człowiek wolny to człowiek rozumiejący swe obiektywne warunki istnienia i rozwoju, i tym samym mogący je świadomie kształtować poprzez wykorzystanie o- biektywnych praw. Obiektywne prawa rozwoju społecznego, których odbiciem są interesy społeczne, torują sobie drogę w sposób żywiołowy jeśli są nieuświadomione. Wówczas powiemy, że interesy obiektywne realizują się żywiołowo. Towarzyszą temu jednak określone koszty społeczne, niewspółmiernie większe aniżeli w sytuacji odwrotnej.