PODOBNY SPOSÓB REAGOWANIA
W podobny sposób reaguje rynek. Wtedy to pojawiają się pewne oznaki rozprężenia zarówno w produkcji i procesie inwestycyjnym, jak i na rynku konsumenta. Można więc powiedzieć, iż w polityce na ogół nic się nie dzieje na zasadzie skutków „jednej fali”: skutki pierwszego rzędu — pozytywne mogą rodzić skutki drugiego rzędu — negatywne.Każdy z nas występuje w potrójnej roli: szeroko rozumianego wytwórcy, konsumenta oraz obywatela, przy czym pomiędzy nimi występuje ścisła zależność. W określonych sytuacjach politycznych następuje zjawisko podporządkowania potrzeb spożycia potrzebom wytwórczym i obywatelskim kraju. Potrzeby obywatelskie, jako potrzeby wyższego rzędu, mogą tłumaczyć niedomagania występujące w sferze produkcji i konsumpcji. Wspomniany mechanizm kompensacyjny przestaje należycie funkcjonować w przypadku, kiedy następuje osłabieinie wspierającej argumentacji. Dzieje się tak również jeśli wyniki własnej pracy zderzają się np. z brakoróbstwem lub nieporadnością innych, albo kiedy statystyki zakładowe są „upiększane”, a zarządy i załogi otrzymują premie i nagrody nie przysługujące im faktycznie.